Omnibus espaziala [2.1]

Gasteizko tontorreko jardunari jarraipena emanez, berreraketen pauso ezberdinetan sartu baino lehenagoko kontuan hartu beharreko irizpideak jorratu nahi izan dira, tontorra bateragarri bihurtu eta alde zaharrari bere identitatea itzuliko dion hirigintza+arkitektura plangintza baten bitartez.

Orokorrean, gure proiektuaren ideia englobatuko ditun bi jarrera nabarmendu nahi dira: jarrera tradizionala (hots, tokiko ezaugarriak) eta jarrera modernoa (malgutasuna, industrializazioa eta metodologia). Bi ikuspuntu hauek poriektuaren geruza guztietan aplikatuko dira, hirigintzatik hasita, eraikuntza xehetasunera iritsi arte (eskala desberdinak bateratuko dituen programa ez ezik, horren gisako metodologia bat ere landuko da).

HIRIGINTZA

Aldez aurretik gure analisietan aipatu moduan, alde zaharreko ezaugarriak hanpatu nahi dira, tontorrak bizigarritasuna eta osasungarritasuna eskuratu eta indartzeko. Oinarri teoriko modura Camilo Sitte XIX. mendean egindako analisietan oinarritu da, trazaduraren nondik norakoak definitzeko. Fdz. De Betoño irakaslearen laburpenetaz baliatuz, hona hemen Camilo Sitteren “errezetak”:

Camillo Sitteren “errezetak” (“Hirien eraikuntza oinarri artistikoen arabera” izeneko 1.889ko liburuan agertu bezala), estetikan eta funtzionaltasunean oinarrituak, Alemania, Austria, Italia eta Frantziako adibideak ikusi eta aztertu ondoren:

- Enparantzaren zentruak hutsik egon behar du. Adibideak: Iturriak Nüremburg, Rotenburg eta Sienako plazetan. Monumentuak Signoria plazan, Firenzen, eta San Antonio aurreko plazan (Donatelloren Gattamelataren estatuarekin), Padovan. Garaipen Arkua Parisen eta Erromako foro errepublikarrean. Obeliskoak Karnaken eta Erromako San Petri plazan.

- Enparantzak itxia izan behar du (bestela ez da plaza, bidegurutzea baizik). Plaza itxien artean, turbina formakoak ederrenetakoak dira, sarreretako kaleen perspektibak itxi egiten dituztela. Adibideak: Uffizi portikoa, Firenze. Kerkboog, Nijmegen. Hofburg –Austriar Erresumaren jauregia-, Wien; plaza berez ez da itxia, baina jauregiaren forma ahurrak espazioa nolabait ixten du. Garnierren opera aurreko bidegurutzea, Paris. Michelangeloren Kapitolioaren plaza, Erroma.

- Enparantzak proportzio egokia behar du (azpimarratzen du plaza handiegiak ez direla egokiak). Adibideak: Notre Dame aurreko plaza, Paris; bere eboluzioa Sitteren ustez desegokia izan da. Piazza Navona, Erroma. Milaneko Duomoaren plaza. Panteoiaren plazatxoa, Erroma.

- Enparantza multzoak ederrak dira. Adibidea: Salzburgo (Residenzplatz, Domplatz eta merkatuaren plaza). San Marcosen piazza –katedralera begira- eta piazzeta –aintzirara begira-, Venezia.

- Plaza irregularrak ederrak dira, zurrunak izan ordez malguak direlako.

Beraz, oinarrizko trazadura plaza sistema batean oinarritu da, Gasteizko tontorrean aintzinan gertatzen zen modu berean. Hirigintza tradizional batean txertatuko diren eraikin industrializatuak osatuko dute Gasteizko tontorraren eraberriketa, plaza sistema, oinezko kale ibilbide, eraikinen sarrera eta kale berrien hornituz. Plaza sistemaren antzera, Alde zaharrean jarraikortasun bat bilatu nahi da, sare baten antzera, beti ere, eraikinetan zehar integraturik. Plaza sisteman datza, Alde Zaharraren espazio jarraiak sortzen duen sentsorialtasuna lortzea, baita ere, eraikin nagusien sarrerak bertara egitea, hau da, plazak plaza baino gehiago, plaza + fatxada (hiri irudia) izan nahi dute, fatxada ulertuz eraikina eta hiriaren arteko porositate bat gisa, eta ez separazioa (jarraikortasuna espazioaren elementu guztietara zabalduko da; kale espazioa, eraikin espazioa eta bien arteko guneak).

 _ Guneak.

Lau gune nagusi bereiztu daitezke tontorreko trazadura berrian; hiru plaza eta trantsizio kalea.

1.     Harrera Plaza _ Hiriko ate zaharraren lekua hartzen duen, etorkizuneko atea izan nahi duen gunea da. Tontorraren hiru kaleen hasiera izanik ongi etorria ematen dio, Gasteizko Alde Zaharrera gerturatzen den edonori, eta plaza honek bisitarian duen eraginak markatuko du, pertsona horrek guneak sor diezazkiokeen sentimentuak. Hala, bisitariari harrera bat emateko puntuak bertan kokatuko dira eta aktibitate ekonomiko zein ludikoak bateratuko dira. Administrazio zentrua, informazio puntua eta bulego eraikina dira bertan kokatzen diren aktibitate berriak, Alde Zaharra, hiri berriarekin lotuz.

2.     Plaza Nagusia _ Hau izango da tontorreko espaziorik zabal eta hedakorrena. Espazioak sortzeko 60. hamarkadako garapenkeriaren ondorio den etxebizitza bloke lineala eraitsi eta elizaren fatxada eta barne patio eraberrituak libre utziko dira, biztanleen aisialdirako; biztanlegoak Gasteizen dauden etxebizitza sozialeko etxe desokupatuak betetzera joko dute. Garrantzi handiko nodo gisa, bertan kokatuko dira ere, Alde Zaharraren erabilera publiko eta erabilienak, egoitza, jatetxe, hezkuntza-inbestigazio zentrua, aretoa... Espazio hauek jendea biltzera datoz, puntu neuralgiko berri bat sustatuz.

3.     Tridente Plaza _  Hau ez da bilgunerako plaza bat, baizik eta komunikazio ardatz guztiak jaso eta bideratzera datorren espazio hutsa baita, aldi berean inguruko eraikin publikoen sarrerak espazio honetatik bideratuz. Eraikinen ikuspegiak eta lekuaren aberastasunak plaza honi izaera berezi bat ematen diote.

4.     Irudimen kalea _ Ez da plaza bat, kale trazadura mantendu eta espazio hutsak betetzetik sortuko diren espazio berrien arteko oreka bilatu da. Ordenazioa kale baten trazaduran eta atzeko zerbitzu kaleak osatzen dute, Gasteizko trazadura tradizionalean ohikoa den kale egitura, hain zuzen ere. Kale Nagusitik Irudimenera bideratutako tailer-dendetara zein eraikin publikora sarrera burutuko da eta atzeko zerbitzu kaleak hornituko ditu etxebizitza sozialak zein eraikin publikoaren erabilera mugatuagoak. Tarte espazioak hiri zein herri izaera jasoko du, bertakoak identifikatuta sentitu eta giro atsegin batean murgildu daitezen.

_ Eraikinak.

Erabilera desberdinak tontorraren ESPAZIOAN zehar banatu dira, euren arteko erlazioak eraikiz. Aurretik egindako analisian esandako moduan, bi erabilera mota  nagusitan banatuko da programa: erabilera orokorrak eskala handirako (hiri, udalerri zein lurralde eskala) eta erabilera auzokideak eskala txikirako (auzo eta tontor eskala).

ARKITEKTURA

Hirigintza tradizionalean integratuko dira eraikin modernoak, Alde Zaharra itxuraberritu eta aldi berean integrazioa bilatuz. Tradizioa eta industrializazioa uztartzerakoan bi ikuspuntu jorratu dira: oinean modulazioa eta fatxadan modulazioa.

Modulazio hau, eraikuntza sistema industrializatuen neurriei erantzuna ematera dator eta egizko zein eraikuntza azkarrari bide ematen dio.

Oineko modulazioa [8 x 12]

Gasteizko Alde Zaharrean ematen diren neurri ohikoen batez besteko bat eta tokian egoki txertatzen den neurriei erreparatuz heldu gara neurri hauek ondorioztatzera; hauen artean, lote gotikoak, jauregiak, orubeak ematen duten ezaugarriei loturiko eta sentsible diren neurriak eta proportzioak dira, baina beti ere modu industrializatuan aplikagarriak eta behar modernoak asetzeko gai direnak.

Modulu honen gehikuntza konbinaketek sortuko dute eraikinaren oina eta baita bere erabileren banaketa egokia eta arrazionala ere.

Fatxadako modulazioa [8 x 4]

Prozedura eta irizpide berdinak jarraitu dira fatxadekin, lekura behar bezala egokitu eta kanpo-barne erlazioak uztartu ditzan. Oinarri modura, egurrezko bilbadura tradizionala eta materiale tradizionalak izango dira, fatxadetan aplikatuko ditugun neurrien oinarria, beti ere, industriak utzitako abantailak aprobetxatu eta etekin maximoa ateraz.

 _ Fatxada banaketa.

Eskema tradizionala jarraituz, Gasteizko fatxaden inguruko berrirakurketa bat da burutu dena. Behe oineko pilaketa sistemaz eginiko harrizko fatxadak, harri armatuzko blokez altxaturiko eustermek eutsiko dute baren egitura zein fatxadaren bilbadura. Egurrezko fatxada egitura eta adreiluzko betelanak, negutegi fatxada aurrefabrikatuek ordezkatuko dituzte, eraikuntza teknika berak eguneratu eta etxebizitza tradizionalak itxuraldatuz, jatorrizko izaera mantenduz beti ere. Teilaz egindako estalki ganbara, modulazio zurruneko negutegi sistema industrializatuak ordezkatuko du, baina bere izaera produktiboa errespetatu da.

Bioklimatika eta ongizatearen alde, fatxada teknikora jo da, hau da, negutegi eta instalazio beharrak jasoko dituen bilbe bat sortu da, barru-kanpo erlazioak bateratuz. Barne fatxadak izango dira, barne guneen isolatzaile eta estankotasuna bilatzen dutenak, egurrezko panel aurrefabrikatu handiak, zelulosazko isolatzaile egituratzailea eta egurrezko akaberak osatutako panel zurrunak izango dira fatxadak zein barne banaketak burutuko dituztenak.

Egitura nagusia [8 x 4 x 12]

Altzairuzko zutabe mardulek egurrezko habe laminatuak jasoko dituzte lotura mekaniko bidez, eraikuntza lehorra sustatu nahi baita sistema industrializatuak erabiliz. Zutabe konposatuak, merkatuko profil handiak, euren artean uztartuz, habe lirainak jasoko dituzte, inertzia handia lortuz eta argi handiak estaltzera etorriko direnak. Honela egitura kanpo fatxadetara eraman eta barne banaketa libreak posible bilakatuz. Zorua habe nagusietan eusten da egurrezko lauza konposatu baten bitartez, honela osatua: neurriea eginiko osb lauza handia, zelulosa konpaktatu isolamendu geruza estrukturala eta barne zorua osatuko duten osb lamina aurrefabrikatuak zeinak isolamenduan txertaturiko habexken bitartez eutsiko diren.

Barne banaketa

Egitura fatxadetara eramateak barne banaketa libreak egiteko aukera ematen digu, hori aprobetxatuko delarik tontor guztiko barne banaketak egin, espazio diafanoak eta programa konposatu zein konpaktua modu egokian banatzeko.

Estrategia modura zerbitzuak eta espezifikazioak kanpora eramatea da, erdialdean espazio erabilera anitz eta malguak lortzearren. Honela beraz, zerbitzuguneak izango dira eraikin guztiaren perimetroan kokaturik eraikina isolatu eta giro atsegina lortzea ahalbidetuko dutenak.

Metodo hau etxebizitzaren kasuistikan garatu da, honako emaitza hau lortuz.

 OSAGARRIAK

Kotxe elektrikoen alokairu partikulak Gasteizen

Jarrera modura autoaren erabilera mugatu nahi ez bada ere, giza bizimoduan daukan garrantzia kentzearen keinua egin nahi dugu. Hiri tradizionalari lotuz, honen egitura bilbadura erabilera mixtoa dela kontutan hartuz, tontorrean ibilgailuen zein oinezkoen presentzia mixtoa ikusten dugu baina beti bzigarritasuna garatzeko autoen erabilera murriztu nahi da, gune auzotar eta seguruago baten alde. Horregatik gure proposamenean parkinek eta ibilgailu-oinezkoen banaketak ez daukate lekurik, autoen presentzia horri garrantzia kendu eta gune pluralak bultzatuz.

Autoen klimitazioa beste erabilera batzuetan ez da logikoa eta beraz auto elektrikoen alokairu nukleoak proposatuko dira eskala handiko mugimenduak ahalbidezteko. Sare hau biztenle guztien esku egonik autoa zerbitzu publiko bilakatu eta duen izaera pribatua baztertu.